Bahagian - Bahagian

Tarikh Kemaskini :27/07/2023

INFO BAHAGIAN PSIKOLOGI DAN KAUNSELING JKM
PENGENALAN
 
LATAR BELAKANG BAHAGIAN
 
Bahagian Kaunseling telah diwujudkan di Jabatan Kebajikan Masyarakat (JKM) pada 1 April 1998 berikutan penyusunan semula Jabatan melalui surat Jabatan Perkhidmatan Awam JPA (S) 253/2/17-6 Klt. 5 (874) bertarikh 26 Mac 1998 dan waran perjawatan Bil. 50 Tahun 1998 bertarikh 23 Mac 1998. Bahagian ini pada asalnya dinamakan Bahagian Perkaunselan.
 
Bahagian ini diwujudkan hasil penggubalan dan penguatkuasaan Akta Kaunselor 1998 (Akta 580) yang bertanggungjawab terhadap penguatkuasaan dan pelaksanaan akta tersebut sebagai mekanisme untuk mengawal dan membangunkan tahap profesionalisme kaunselor dan agensi kaunseling di negara ini. Bahagian ini juga bertanggungjawab menjalankan pemantauan untuk memastikan perkhidmatan kaunseling di negara ini mengikut piawai yang ditetapkan sebagaimana peruntukan undang-undang Akta Kaunselor 1998 (Akta 580).
 
AKTA KAUNSELOR 1998 (AKTA 580)
 
Menyedari tentang perlunya satu badan menyelaras standard institusi latihan dan perkhidmatan kaunseling di Malaysia, Parlimen Malaysia telah meluluskan satu undang-undang yang berkaitan dengan perkhidmatan kaunseling iaitu Akta Kaunselor 1998  yang diluluskan pada  22 Disember 1997. 
 
Akta Kaunselor 1998 (Akta 580) mula diwartakan dan dikuatkuasakan pada 19 Mac 1998. Walau bagaimanapun perlaksanaan penguatkuasaannya hanya bermula pada tahun 2000 setelah peraturan-peraturan berkaitan dengannya iaitu Peraturan-Peraturan Kaunselor (Pendaftaran dan Perakuan Amalan) 1999 dan Peraturan-peraturan Kaunselor (Kelakuan dan Tatatertib) 1999 dikuatkuasakan pada 31 Disember 1999. Akta ini bertujuan untuk mengadakan peruntukan bagi pendaftaran dan amalan kaunselor serta bagi perkara-perkara berkaitan dengannya.
 
Tujuan Akta Kaunselor 1998 diwujudkan ialah untuk memelihara profesionalisme kaunselor sebagai satu profesion yang ikhtisas. Melalui akta ini juga, klien/ masyarakat dapat dilindungi daripada penipuan, penyelewengan dan amalan yang kurang sihat oleh kaunselor.  Di samping itu, akta ini bertujuan untuk ‘regulate’ kelayakan bagi menentukan seseorang itu layak diiktiraf sebagai seorang kaunselor.
 
Merujuk kepada peruntukan Seksyen 11, Akta tersebut mengkehendaki supaya ditubuhkan sebuah pertubuhan perbadanan yang dikenali sebagai Lembaga Kaunselor yang bertanggungjawab untuk merealisasikan perlaksanaan Akta ini.
 
PERKEMBANGAN PERKHIDMATAN DAN FUNGSI BAHAGIAN
 
Pada tahun 2002, dengan berkuatkuasanya Akta Kanak-Kanak 2001, bahagian ini telah meluaskan skop dan fungsinya kepada perancangan dan pelaksanaan perkhidmatan Bengkel Interaktif.  Untuk itu, seramai 36 orang Kaunselor telah dilantik pada 1 Jun 2002 untuk menyediakan perkhidmatan Bengkel Interaktif melalui waran perjawatan Bil. S108 Tahun 2001. Penstrukturan semula JKM adalah hasil daripada cadangan yang dibuat  pada tahun 2003 dan telah berkuatkuasa pada Ogos 2005. Tambahan juga diberi dengan adanya waran JKM Negeri pada tahun 2007.
 
Pada bulan Januari 2004, Unit Keurusetiaan yang bertanggungjawab kepada Lembaga Kaunselor dan Majlis Penasihat Kaunselor telah dipindahkan dari Jabatan Kebajikan Masyarakat ke Kementerian Perpaduan Negara dan Pembangunan Masyarakat (KPNPM) bagi memantapkan lagi fungsinya sebagai badan yang mengawal selia perkhidmatan kaunseling di negara ini.
 
Walau bagaimanapun, pada 27 Mac 2004, segala urusan pentadbiran, pendaftaran Kaunselor dan penguatkuasaan Akta Kaunselor 1998 (Akta 580) diletakkan di bawah tanggungjawab Kementerian Pembangunan Wanita, Keluarga dan Masyarakat setelah KPNPM dibubarkan.
 
Menyedari keperluan perkhidmatan ini semakin penting dan berkembang selaras dengan hasrat kerajaan dalam menitikberatkan pembangunan modal insan, penekanan juga diberi kepada aspek psikologi. Oleh itu, bahagian ini telah mengambil kira elemen psikologi dan kaunseling dalam penyusunan program dan perkhidmatannya. Selain daripada perkhidmatan kaunseling, perkhidmatan lain adalah penaksiran psikologi, intervensi krisis, psikoterapi, retreat keluarga dan psiko-pendidikan disediakan kepada kumpulan sasar Jabatan.
 
Pada tahun 2006, JKM telah melantik seramai 13 orang lagi Kaunselor Gred S41 untuk bertugas di Sekolah Tunas Bakti dan Taman Seri Puteri serta sembilan (9) orang Penolong Kaunselor di Rumah Kanak-Kanak untuk menyediakan perkhidmatan kaunseling kepada kanak-kanak di institusi di bawah JKM. Seorang (1) Kaunselor pula ditempatkan di Pusat Latihan Pemulihan dan Perindustrian (PLPP) Bangi untuk memberi perkhidmatan kaunseling khususnya kepada klien Orang Kurang Upaya (OKU).
 
Pada tahun 2008, JKM telah melantik lapan (8) orang Kaunselor Gred S44, 102 orang Kaunselor Gred S41, lapan (8) orang Penolong Kaunselor Gred S32 dan 23 orang Penolong Kaunselor Gred S27 melalui waran perjawatan Bil. S104 Tahun 2007. Dengan pelantikan ini, permintaan terhadap perkhidmatan kaunseling dan psikologi dapat memenuhi keperluan komuniti  di peringkat negeri, daerah dan institusi-institusi JKM.
 
Pekeliling Perkhidmatan Bil. 29 Tahun 2007 menjelaskan berkenaan Perubahan Skim-Skim Perkhidmatan Kaunselor dan Penolong Kaunselor kepada Skim Perkhidmatan Pegawai Psikologi dan Penolong Pegawai Psikologi berkuatkuasa 1 Januari 2008.
 
Bermula tahun 2018, nama bahagian ini diubah kepada Bahagian Psikologi dan Kaunseling (PK) yang berperanan menentu dan memastikan kumpulan sasar yang menghadapi isu psikologi dan tingkah laku dibantu ke arah penyelesaian yang lebih positif dan produktif dalam mewujudkan kesejahteraan psikologi serta kesihatan mental yang baik.
 
Kewujudan Pegawai Psikologi adalah berasaskan:
 

• Pekeliling Perkhidmatan Bilangan 23 2007: Persaraan Demi Kepentingan Perkhidmatan Awam.
• Pekeliling Perkhidmatan Bilangan 18 2005: Panduan Aplikasi Psikologi Dalam Pengurusan Sumber Manusia
• Pekeliling Perkhidmatan Bilangan 22 2005: Garis Panduan Mengendalikan Gangguan Seksual Di Tempat Kerja Dalam Perkhidmatan Awam
• Perlembagaan Persekutuan Peraturan-Peraturan Pegawai Awam (Kelakuan dan Tatatertib Pindaan 2002)
• Pekeliling Perkhidmatan Bilangan 1 1999: Panduan Mewujudkan Perkhidmatan Kaunseling Di Agensi Awam

 
Sehingga kini, terdapat 193 perjawatan Pegawai Psikologi dan Penolong Pegawai Psikologi yang telah dilantik untuk bertugas di Ibu Pejabat, negeri, daerah dan institusi JKM seluruh Malaysia.
 
 STRUKTUR BAHAGIAN
 
Bahagian Psikologi dan Kaunseling terdiri daripada dua (2) cawangan iaitu:
 

• Cawangan Psikologi Organisasi
• Cawangan Psikologi Komuniti

 
   Di bawah Cawangan Psikologi Organisasi terdapat 2 unit iaitu:
 

• Unit Psikologi Organisasi; dan
• Unit Psikologi Penaksiran

 
Di bawah Cawangan Psikologi Komuniti pula terdapat 4 unit iaitu:
 

• Unit Psikologi Komuniti
• Unit Psikologi Pedia
• Unit Psikologi OKU
• Unit Psikologi Gero

 
 
VISI BAHAGIAN
 
“Masyarakat Sejahtera dan Modal Insan Berprestasi Tinggi”.
 
MISI BAHAGIAN
 
Membangunkan masyarakat sejahtera dan modal insan berprestasi tinggi melalui perkhidmatan psikologi dan kaunseling.
 
OBJEKTIF BAHAGIAN
 

• Membantu membangunkan masyarakat dan personel yang sejahtera psikologi serta berdaya saing
• Melestarikan penyampaian dan kelangsungan kualiti perkhidmatan psikologi dan kaunseling kepada kelompok sasaran serta personel jabatan
• Mengoptimumkan kepakaran Pegawai Psikologi dan Penolong Pegawai Psikologi JKM dalam penyampaian perkhidmatan psikologi dan kaunseling
• Pusat rujukan bagi aspek perkhidmatan kaunseling dan aplikasi psikologi kepada kelompok sasaran dan personel
• Meningkatkan kerjasama strategik dalam bidang berkaitan psikologi dan kaunseling

 

Tarikh Kemaskini :22/09/2023

FUNGSI BAHAGIAN
 
FUNGSI UMUM BAHAGIAN
 

• Menyelaras dan menyampaikan perkhidmatan psikologi dan kaunseling kepada semua kelompok sasaran dan personel jabatan
• Merancang dan melaksana program pembangunan modal insan dan psikopendidikan meliputi aspek pencegahan, perlindungan, pemulihan, pembangunan dan pengintegrasian kepada semua kelompok sasaran dan personel di peringkat ibu pejabat, negeri, daerah dan institusi.
• Pusat rujukan bagi aspek pelaksanaan perkhidmatan psikologi dan kaunseling kepada kelompok sasaran dan personel jabatan
• Pusat rujukan bagi aspek penilaian, psikometrik dan penyelidikan psikologi kepada jabatan
• Merancang, menyelaras, menganalisis dan memberi latihan profesional dan kompetensi Pegawai dan Penolong Pegawai Psikologi JKM di peringkat ibu pejabat, negeri, daerah dan institusi
• Menggubal, membangun dan mengemaskini panduan, standard prosedur dan modul berkaitan psikologi dan kaunseling organisasi, keluarga, krisis, psikososial atau bidang berkaitan
• Mewujudkan hubungan kerjasama dan rujukan kepakaran dengan NGO, agensi awam, swasta dan institusi pengajian dalam bidang psikologi dan kaunseling.

 
FUNGSI KHUSUS MENGIKUT UNIT
 
Enam (6) unit perkhidmatan bahagian adalah seperti berikut:
 

1. Unit Psikologi Organisasi

 

• Menyelaras dan melaksanakan perkhidmatan psikologi dan kaunseling untuk personel
• Program pembangunan modal insan dan kerjaya
• Program Pementoran dan AKRAB
• Profil personaliti kakitangan
• Intervensi psikologi dan kaunseling dalam Dasar Pemisah (Exit Policy)
• Pembangunan dan penerbitan Modul Intervensi Psikologi Organisasi

 

2. Unit Psikologi Komuniti

 

• Menyelaras dan melaksanakan perkhidmatan psikologi dan kaunseling untuk komuniti
• Penyelarasan intervensi krisis dan sokongan psikologi kepada mangsa/ next of kin dan petugas (bencana dan trauma)
• Penyelarasan Psychological Care Centre (PCC) di Program Perumahan Rakyat (PPR)/ komuniti setempat
• Penyelarasan sukarelawan profesional Psychological Support Team (PST) dalam komuniti
• Penyelarasan pasukan Sahabat Psychological Support Team (sPST) sebagai pemudahcara dalam komuniti
• Pembangunan Garis Panduan/ SOP dan modul berkaitan intervensi krisis dan sokongan psikologi
• Pembangunan SOP dan Modul Program Pemulihan Akta Keganasan Rumah Tangga (AKRT) serta penyelarasan intervensi kepada mangsa
• Penyelarasan dan pemerkasaan ke arah peningkatan pengupayaan kendiri klien penerima bantuan, gelandangan, pelatih khidmat masyarakat dan komuniti rentan

 

3. Unit Pedia Psikologi

 

• Menyelaras dan melaksanakan perkhidmatan psikologi dan kaunseling untuk kanak-kanak
• Program Bengkel Interaktif
• Peers Support Team (PSTi) di institusi kanak-kanak JKM
• Pembangunan dan penerbitan Modul Bengkel Interaktif/ Modul Peers Support Team (PSTi)
• Memperkasakan perkhidmatan psikologi dan kaunseling di Pusat Aktiviti Kanak-Kanak (PAKK) dan institusi kanak-kanak JKM

 

4. Unit Gero Psikologi

 

• Menyelaras dan melaksanakan perkhidmatan psikologi dan kaunseling untuk warga emas
• Pembangunan dan penerbitan Modul Intervensi Psikologi Warga Emas
• Memperkasakan perkhidmatan psikologi dan kaunseling di Pusat Aktiviti Warga Emas (PAWE) dan Institusi Warga Emas JKM
• Menyelaras Sahabat Pusat Aktiviti Warga Emas (PAWE)

 

5. Unit Psikologi Orang Kurang Upaya (OKU)

 

• Menyelaras dan melaksanakan perkhidmatan psikologi dan kaunseling untuk OKU
• Pembangunan dan penerbitan Modul Intervensi Psikologi OKU
• Bimbingan kerjaya melalui Sistem Maklumat OKU (SMOKU)
• Memperkasa perkhidmatan psikologi dan kaunseling di Pusat Pemulihan Dalam Komuniti (PDK) dan institusi OKU, JKM

 

6. Unit Penaksiran Psikologi

 

• Perundingan dan penaksiran psikologi
• Statistik dan dokumentasi perangkaan perkhidmatan (SMP 11)
• Penyelidikan psikologi
• Latihan dan pentauliahan penaksiran psikologi

 
 
STRATEGI BAHAGIAN
 
Bahagian Psikologi dan Kaunseling mencapai objektif dan melaksanakan fungsi melalui strategi aplikasi psikologi dan kaunseling berikut:
 

• Pendekatan pembangunan iaitu pendekatan untuk mengenalpasti keperluan, personaliti, kemahiran dan pengetahuan tertentu agar klien berupaya kendiri dan membangun mengendalikan permasalahan dan cabaran dalam kehidupan mereka
• Pendekatan pemulihan iaitu pendekatan yang memberi fokus kepada kekurangan atau permasalahan yang dikenalpasti untuk dibantu kepada perkembangan psikologi yang lebih produktif dan positif
• Pendekatan pencegahan iaitu pendekatan berasaskan andaian dan ramalan bahawa sesuatu masalah itu mungkin timbul dan usaha dijalankan bagi menghalangnya daripada berlaku
• Pendekatan pengintegrasian iaitu membantu meningkatkan keupayaan dan penyesuaian dalam persekitaran dari aspek peranan, tanggungjawab, budaya, penerimaan dan sebagainya
• Pendekatan advokasi dan promosi iaitu mengenalpasti ahli-ahli komuniti yang berisiko dan menyediakan program outreach
• Penggunaan penilaian dan penaksiran psikologi adalah sebagai alat yang membantu mengenalpasti dan mengukur tahap ciri-ciri seperti tret personaliti, minat kerjaya, emosi dan faktor-faktor psikologikal sebagai analisis untuk menentukan keperluan intervensi seperti kaunseling, program pemulihan, psikoterapi, psikopendidikan dan lain-lain
• Pendekatan intervensi krisis iaitu pendekatan pada situasi kritikal yang memberi fokus kepada kekuatan-kekuatan dan sumber-sumber yang boleh dimobilisasikan dalam menghadapi krisis/ bencana, mengurangkan kesan trauma seterusnya meningkatkan tahap penyesuaian yang lebih positif

Tarikh Kemaskini :26/04/2022

Tarikh Kemaskini :27/07/2023